[منتشر شده در فصلنامه نقد کتاب علوماجتماعی]
در سال 1997 انجمن بینالمللی جامعهشناسی پیمایشی را در بین اعضای خود برای ارزیابی انتقادی میراث جامعهشناسی در قرن بیستم انجام داد که نتایج آن در کنگره جهانی انجمن بینالمللی جامعهشناسی در سال 1998 اعلام شد. در این پیمایش انجمن جهانی جامعهشناسی از اعضای خود خواست هر کس 5 کتاب منتشر شده در قرن بیستم را که در حرفه آنها به عنوان جامعهشناس تاثیرگذار بوده را انتخاب کند. در این نظرسنجی 16 درصد از اعضای انجمن بینالمللی جامعهشناسی یعنی 455 نفر از 2785 نفر شرکت کردند.[1]
هرچند 19 سال از انجام این نظرسنجی میگذرد و مراجع دیگری هم با روشهای متعدد کتابهای دیگری را به عنوان کتابهای برتر جامعهشناسی اعلام کردهاند ولی تقریبا میتوان گفت از بین تمامی این فهرستها؛ کتابهایی که توسط انجمن بینالمللی جامعهشناسی اعلام شدهاند در بین اجتماع علمی جامعهشناسان از اعتبار و پذیرش بیشتری برخوردار هستند. شاید یکی از ابهامات این فهرست چگونگی تعریف کتاب جامعهشناسی و تفاوت آن با کتابهای سایر حوزههای علوم اجتماعی نظیر اقتصاد، علوم سیاسی، مطالعات فرهنگی، انسانشناسی و ... باشد. همچنین محدود بودن دایره زمانی آن به کتابهای منتشر شده در قرن بیستم نیز از دیگر نقصانهای فهرست حاضر است. علیرغم این کاستیها و ابهامات این فهرست به دلیل اینکه حاصل یک نظرسنجی در بین جامعهشناسان و اجرا شده توسط مهمترین اجتماع علمی جامعهشناسی است؛ ارزش تامل و تعمق دارد.