تاریخ را نفس بکشیم

دیروز به بهانه دومین همایش تاریخ مجلس راهی بهارستان شدم، همایش در ساختمان قدیمی مجلس شورای ملی (ساختمان مشروطه) برگزار می‌شد، ساختمانی که قدم به قدم و گوشه گوشه‌اش تاریخ جاری کشورم است، بیش از خود همایش به انگیزه تماشای همین ساختمان رفته بودم، گوشم به سخنرانان همایش نبود، آنجا فقط جولانگاه حافظه تاریخی و تخیل می‌تواند باشد. ساعت‌ها بر روی صندلی‌هایی نشستم که سال‌ها بخشی از تاریخ‌ میهنم در آنجا شکل گرفته است. ساختمانی که با هزاران آمال و آرزو  برپا شد، تلخ و شیرین این ساختمان را بخشی از هویتم می‌دانم، از وطن‌دوستی تا وطن‌فروشی‌های اهالی این ساختمان جزوی از هویت و تبار من است، ساختمانی که هم کاپیتولاسیون داده و هم نفت را بازپس گرفته، همیشه هنر نزد ایرانیان نبوده و نیست، بی‌هنری هایش هم بخشی از تاریخ و هویت من است. ایران همین بوده و هست. هیچ کشوری بدون این فراز و نشیب‌ها نبوده، جز از این مسیر راه به فردا نیست. باید این تاریخ را نفس بکشیم.

* * * * *

در یکی از اسنادی که به دیوار مجلس مشروطه آویخته شده بود، ویژگی اخلاقی و گرایش سیاسی نمایندگان دور ششم مجلس شورای ملی در آستانه انتخابات دور هفتم مجلس شورای ملی نوشته شده بود، البته آن بخشی که از سند به نمایش گذاشته بودند مشخص نمی‌کرد که این نامه توسط چه کسی یا چه نهادی و در چه تاریخی نگاشته شده است. عباراتی بسیار تامل‌برانگیز که با دقت در آنها می‌شد فهمید مجلس در ایران چه روندی داشته و دارد.

این سند با نوشتن اسامی تک تک نمایندگان مجلس ششم نخست آنها را بر حسب گرایش موافق یا مخالف دولت تقسیم‌بندی کرده بود و سپس شخصیت‌های فردی آنها را با چنین عبارت‌هایی توصیف کرده بود: موزی، بامزه، خطرناک، احمق، فایده‌خواه، خودپسند، جوان، باملاحظه، فایده‌خواه بد، سیاسی، جاسوس، بی‌آبرو، دیوانه، مجسمه، منتظر وعده.

مرحوم سیدحسن مدرس اینگونه توصیف شده بود: مخالف، عاقل، لجوج. دکتر محمد مصدق هم اینگونه توصیف شده بود: مخالف، مجنون، ملی. ملک الشعرای بهار نیز اینگونه ذکر خیر شده بود: مخالف، فایده‌خواه.