حلقه آفتابگردان و ایران جوان در کنار حلقه های آیین، کیان و ارغنون

تغییر تفسیرهای سنتی و فقهی نسبت به دین و اسلام را نتیجه ی مجله کیان میدانند، کیان در طی چند سال انتشار خود محلی برای گرد آمدن روشنفکران دینی و طرح نظرات آنها بین نخبگان و مردم بود. در کنار کیان حلقه آیین هم مطرح است که به نوعی شاید بتوان آنرا شاخه ی سیاسی تر کیان دانست، حلقه آیین و کیان پیروزی خاتمی و آغاز عصر اصلاحات را رقم زدند.

همزمان با آنها باید از حلقه ارغنون هم نام برد که با انتشارترجمه هایی از آثار ناب و برجسته یاندیشه غرب رویکردی جدید در علوم انسانی و اجتماعی ایران را سبب شدند. کیان و ارغنون حلقه ای فکری و معرفتی بودند که اذهان نخبگان را تغذیه میکردند و حلقه آیین هم کنشگران این اندیشه ها در عرصه سیاست و اجتماع چند سال پیش ایران بودند.

تاکنون نام این سه بسیار گفته شده ولی بنظرم هفته نامه آفتابگردان و ایران جوان را هم باید به این جمع افزود و نقش درخوری برای آنها در سالهای پرشور و امید اصلاحات قایل شد. آفتابگردان توسط موسسه همشهری و ایران جوان بوسیله روزنامه ایران منتشر میشدند، خوانندگان آفتابگردان بیشتر نوجوانان بودند و ایران جوان هم متناسب با حال و هوای جوانی بود. آفتابگردان از سال 74(اگر اشتباه نکنم) تا زمان محاکمه کرباسچی منتشر شد و ایران جوان هم از 76 تا 79.

آفتابگردان که انتشار آن پیش از سال 76 آغاز شده بود نوجوانان فرهیخته و آگاهی را آماده کرده بود که در دوم خرداد بسیاری از آنها رای اولی هایی بودند که خاتمی را انتخاب کردند و پس از توقیف آفتابگردان همین نوجوانان که حال قدم به سنین جوانی گذاشته بودند ایران جوان می خواندند، بسیاری از خانواده ها در کنار روزنامه های فراوان آن سالها آفتابگردان و ایران جوان هم میخریدند، جوانان آفتابگردان و ایران جوان بدست در جلسات گفتگوی جوانان حاضر میشدند و گفتگو و فعالیت جمعی را تمرین میکردند، از همین جلسات گفتگو ngo های بسیاری تشکیل و گامهایی بسوی جامعه مدنی برداشته شد. آفتابگردان و ایران جوان از مهمترین نمادهای هویتی جوانان آن سالها بود.

آفتابگردان و ایران جوان مقدماتی بودند برای خواندن نشریات روشنفکری و تخصصی در سالهای بعد و آشنایی با اندیشه ها و افکار غامض تر. فردی که پیش از این هیچ آمادگی و تجربه ای از مطالعه در دهه های اولیه زندگی خود ندارد بسیار سخت است که بعدها آیین، کیان و ارغنون بخواند.

در کنار حلقه های آیین، کیان و ارغنون با طیف مخاطبان روشنفکر و نخبه باید از حلقه و یا حداقل نیم حلقه های آفتابگردان و ایران جوان هم نام برد که آمادگی های ذهنی لازم در جوانان را برای سالهای آتی به وجود می آوردند. آفتابگردان و ایران جوان در عین حال مانعی بودند برای گرایش بسوی نشریات زرد و مجله هایی که ادعای روانشناختی بودند دارند در حالیکه چیزی بیش از روان تلقینی بودند نیستند.

پس از توقیف ایران جوان گرایش جوانان به سمت نشریات زرد و روان تلقینی افزایش یافت و حتی باعث تاسیس نشریات جدیدی با ان موضوعات شد، مجلاتی که با عناوین خانوادگی و موفقیت و شادکامی منتشر میشوند با محتوایی سطحی و عوارضی مخرب جوانان را به سمت خود جذب کرده اند. این نشریات بی محتوا نه تنها چیزی بر دانسته های خوانندگانش نمی افزایند بلکه با درگیر کردن ذهن آنها با موضوعاتی پیش پاافتاده و بی اهمیت نسلی که در سالهای بعد نشریات و کتاب های تخصصی بخوانند تربیت نمی کنند.

هنوز امید هست، چلچراغ و همشهری جوان منتشر میشوند و میتوانند جایگزینی برای آفتابگردان و ایران جوان باشند. اگر جوانان در این سالها چلچراغ و همشهری جوان بخوانند میتوان امیدوار بود که در چند سال بعد آیین، شهروند امروز و مدرسه هم خواهند خواند.

و آخر اینکه در حال حاضر چلچراغ و همشهری جوان بنظرم نیم حلقه هایی هستند که مقدمه ای برای حلقه های فکری سالهای آینده اند و خوانندگان امروز آنها خوانندگان نشریات روشنفکری سالهای بعد، پس همه با هم برای چلچراغ و همشهری جوان!